SAN VIZÉNZO
di Gigi Lise
(Illustrazioni di Giovanni Bulgheroni (Peloso)
AUDIO DI LORIS SANTOMASO
Inte a Paréch,
fra quatro case véce,
l é sconta na ceséta alta na spana
zénza slecàgn de marmi e zénza frande
con davanti na fontana
che nòt e dì la ciàcola
che nòt e dì la cròzola
come che fa n tosat cande che l pianz
zénza mai dàse pase.
Intro fa scur
che l sol d istà e d invèrn el fa fadìga
a trivelà chéi mur;
ma su l altar, là in fondo,
nó pàsa dì che calche man che sgórla
nó inpìze na candéla
e nó se sénte na calche parola
che in alt tremando sgóla
a catà San Vizénzo, en sant porét,
che per èse vestì
sol de camìsa e stòla
el par che l tréme anca d istà dal frét.
– San Vizénzo, iutéme,
mè fiol sta mal, credéme!
De dì el straparla, de nòt el dème.
Zénza de voi pi nìa nó l é da fa,
zénza de voi pi nìa zèrto né rèsta
se anca el dotor ló sta zito a vardà
e l sgórla sol la tèsta.
El Sant la scolta, e l tas; ma le candéle
le ghé inpìza nté i òci
quasi n slusór de stéle;
e alora par de védelo pian pian
scufàse sula fémena in denòci
a carezàla e a dighe sóto ós:
– Torna pur da tò fiol zénza sta crós
e a rivedérsi al dì de la me fèsta.
E vién april: na zìliga rivada
chi lo sa mai da che lontani ziéi,
de qua e de là la zérca indafaràda
sót a le górne
se l nif de l an pasà l é ncora in pìe
e par la dìe:
– Son mi che torne, son mi che torne.
E vién april: i canp zénza pelìza
dal frét pì nó i sé grìza;
sui prà, tra le solvère,
calche galuz el spónta; le costière
le é róse de forsèi;
i gàtoi dei talpói
bianchi e dalét
i par dei oselét
apéna nati
e el vént sgórla i fràndoi
come dèi canpanèi
per fa tornà a busnà le af nté i vasèi.
E có l april anca Paréch se svèia:
ógni faméia
se mét le man d atórno
per el giorno
de San Vizénzo
e la césa la se inghìnghera de dàse;
archi, festói, ghirlande
da tute le bande
i spande
en profumo de argà;
al Sant i ghé à canbià la stòla
e le fiaméte in testa
e sora el cor
le é frésche de color.
E na matina che l sol el spónta apéna
da tuti quanti i paés de la val,
có la spòrta su la schéna,
le fémene e i tosàt
cantando le orazión
i se mét in prozisón
per San Vizénzo
e in póc la piaza la devénta piéna
cosìta piéna
che nó té pól nò pì, zèrto scométe
fà sol en pas o dói
zénza che i te sburle nté la schéna
zénza ciapà pestói;
e tuti i zìga e i strèpita,
tronbéte e subiòt e tanburèi
che te riva nté i zervèi.
E sóra chéla calca e chél bordèl
la canpanèla
la se mét anca èla
a fa bacan
mandando verso el ziél
el sò tén tèn
mandando verso el ziél
el sò tàn tàn.
E el Sant che fàlo intant? Gesumarìa
aéo mai vist dei sant in alegrìa?
Pì che i ziga e pì che i canta
pì el sé incanta;
con òci spizi come dói trivèle
el zérca fra la dént
i tosat e le putèle.
– Oh, vàrda, vàrda! – el dis ogni òlta che en nóf el conparìs:
– vàrda el Bepìn e vàrda drio che spónta el Gigi e l Andreàna.
I primi i aéa la pónta
e chésta la morìa de tós pagàna;
vàrda la Teresìna che l aéa la scarlatìna
e 1 Anéta e la Maria
che sofrìa de rosolìa
e quanti, quanti ncóra
ìntro la césa e fòra
coi òci lustri, le ganàse tonde,
tosat in ganba
tosatèle bionde.
El vàrda ncora n cin a dréta e a zanca,
el vàrda fra i banchét,
el vàrda nté i boschét
ónde che la fam
se sfóga sui panét e sui salàm
e sul sò viso
par che pase na nèola de dolor
che struca el cór,
che calchedùn el manca
che calchedùn l é ndat in Paradiso.
Ma dòpo póch la nèola la sé sfanta
e su la dént che strèpita e che canta
el torna a ride
fin cande la canpana de la sera
la manda al ziél l ultima sò preghiera.
De colpo alora intorno tut el tase;
la césa la sé scónz fra le sò case
e l Sant porét
che par che l tréme anca d istà dal frét,
el torna al scur
fra i quatto mur
a spetà che na fémena in denòci
la ghé die calche orazión,
a spetà che le candéle
le ghé inpìze drénto i òci
quasi n slusór de stéle.
(da “ElBràndol”, marzo 1948)
